Στη Νάξο γενικά επιβιώνους στοιχεία διονυσιακής λατρείας. Οι Απεραθίτικες όμως Αποκριές έχουν κατι το ξεχωριστό από τα άλλα χωριά της Νάξου. Από παλιά δρώμενα βλέπει κανείς ότι κατάγονται κατευθείαν από τον Διόνυσο τον θεό του κρασιού και του κεφιού.
ΟΙ ΚΟΥΔΟΥΝΑΤΟΙ ΣΤΗ ΝΑΞΟ
Στον Απέραθο (Απείρανθο), το φημισμένο ορεινό κεφαλοχώρι της ανατολικής Νάξου, αναβιώνει την Κυριακή της Τυροφάγου ή Τυρινής το έθιμο των κουδουνάτων.
Κάθε χρόνο, τέτοια μέρα, στον Απέραθο κάνουν την εμφάνισή τους άνδρες που φορούν το «αμπαδέλι», μια κάπα με μάσκα και ένα τουλουπάνι ή μαντίλι στο πρόσωπό τους, για να μην τους αναγνωρίζουν. Στη μέση τους έχουν δεμένα σε ένα σχοινί πολλά κουδούνια και κρατούν στο χέρι τους τη «σόμπα», ένα χοντρό ξηρό βλαστό κουφοξυλιάς, που συμβολίζει τη γονιμότητα και το διονυσιακό φαλλό που κρατούσαν οι Μαινάδες του Διονύσου.
Οι κουδουνάτοι τρέχουν από σπίτι σε σπίτι σείοντας τα κουδούνια και προκαλώντας εκκωφαντικό θόρυβο, για να διώξουν μακριά το κακό.
Η παραδοσιακή ναξιώτικη μουσική στην Πλάτσα (πλατεία) του χωριού, με το βιολί, το λαούτο, την τσαμπούνα και το τουμπάκι, συνοδεύει τους χορευτές, που διακόπτονται από την «εισβολή» των κουδουνάτων, οι οποίοι κινούνται ανεξέλεγκτα, ενώ το κρασί και τα κεράσματα από τους ντόπιους περισσεύουν.
ΟΙ ΚΟΡΔΕΛΑΤΟΙ ΣΤΗ ΝΑΞΟ
Τις μέρες αυτές μασκαρεύονται σατανάδες, γάιδαροι, ψαράδες, παπάδες, γαμπροί και νυφάδες, άλλοι μασκαρεύονται κορδελάτοι οι άντρες και κορδελάτισσες οι γυναίκες.
Την Κυριακή της Κρεατινής ντύνονται κορδελάτοι μόνο οι άντρες. Φορούν στη μέση γύρους κεντητούς και από πάνω ένα πουκάμισο άσπρο. Ολο το πουκάμισο και ο γύρος είναι σκεπασμένα από χρωματιστές κορδέλες και άλλα στολίδια.
Την Κυριακή του Τυροφάγου ντύνονται κορδελάτισσες τα κορίτσια. Και αυτά φοράνε γύρους και μπόλικες κορδέλες χρωματιστές και στα κεφάλια βάζουν ωραίες ψάθες στολισμένες με λουλουδάκια και χρυσές κλωστές.
Η διονυσιακή μαγεία!
Το Διονυσιακό Καρναβάλι της θα σου αποκαλύψει έναν κόσμο γεμάτο σαγήνη και μυστήριο. Με θέα τον μεγαλοπρεπή ναό του Απόλλωνα, θα δεις τους μύθους να ξαναζωντανεύουν, το αρχαιοελληνικό πνεύμα να ξεδιπλώνει το μεγαλείο του και ένα διονυσιακό γλέντι να στήνεται σε ολόκληρο το νησί.
Φαντασμαγορικά δρώμενα, διονυσιακά παιχνίδια, «τελετές μύησης» αφιερωμένες στους αρχαίους θεούς του Ολύμπου Απόλλωνα και Διόνυσο, εκστατικές Λαμπαδηφορίες, αναμμένες δάδες, ιαχές, ρυθμικοί ήχοι κρουστών και αρχέγονοι βακχικοί χοροί προσδίδουν μία ιδιαίτερη αίγλη στις αποκριάτικες νύχτες.
ΤΣΙΚΝΟΠΕΜΠΤΗ
Οι νέοι και οι νέες μαρκαρώνονται από το απόγευμα της Τσικνοπέμπτης και πηγαίνουν από σπίτι σε σπίτι λέγοντας διάφορα τραγούδια χορεύοντας και πειράζοντας ο ένας τον άλλον.
Οι γυναίκες συνήθως ντύνονται ανδρικά και οι άνδρες με γυναικεία φορέματα υποκρινόμενοι διάφορα επαγγελμάτα ή γνωστούς αστείους χωρικούς τύπους.
Οι νέες ωστόσο φορούν ωραία υφαντά φορέματα στο στήθος στο κεφάλι και στα χέρια φορούν χρυσά κοσμήματα.
Οι νέοι επίσης φορούν καινούριες φουστανέλες (φουστανελάτοι) ή βράκες (βρακάτοι) και πηγαίνουν με τα βιολιά φορώντας προσωπίδες (μουτσούνες).
Την Τσικνοπέμπτη τηγανίζουν συκώτια και κρέατα κάνουν ομελέτα με αυγά γάλα άνηθο και αλέυρι.
ΤΥΡΙΝΗ ΚΥΡΙΑΚΗ
Την τυρινή Κυριακή εμφανίζονται και οι παλιομόσκαροι χωρίς κουδούνια μουτζουρωμένοι και με παλιορουχα. Πειράζουν και πειράζονται με διάφορα δίστιχα.
Την βδομάδα της Τυροφάγου φτιάχνουν με τυρί μακαρόνια άσπρα. Τα μακαρόνια τα φτιάχνουν με ζύμη. Φτιάχνουν και την κάνουν «σφόγια». Την πλάθουν την ανοίγουν στο τραπέζι και όταν στεγνώσει την κόβουν ψιλή ψιλή σε μακαρόνια και τα ξεραίνουν στον ήλιο.
ΧΟΡΟΙ
Όταν φτάνουν στην πλατεία του χωριού πρέπει να χορέψουν όλοι. Πρέπει να χορέψουν όλες οι γυναίκες που είναι εκεί και τα κοπελούδια. Οι χοροί που κυριαρχούσαν τις απόκριες ήταν οι συρτοί, όμως τον πρωταγωνιστικό ρόλο έπαιζε ο χορός «βλάχα». Τον χορό αυτόν συνήθως τον άνοιγαν οι πιο μεγάλοι σε ηλικία οι οποίοι φορούσαν στη μέση τα κουδούνια. Σηκωνόντουσαν με τον ρυθμό της « τσαμπούνας»
https://www.youtube.com/watch?v=Zf2cEtK3WYU
κινηδαριωτικη βλάχα.. με κορδελάτους
Μπαφαλούκου Μαρία, Χοροδιδάσκαλος στο Δήμο Λυκόβρυσης – Πεύκης
💪 SPEAK FREELY ΕΚΦΡΑΣΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΑ ΓΙΑ ΟΤΙ ΣΕ ΑΠΑΣΧΟΛΕΙ ΓΥΡΩ ΣΟΥ💪
Μπορείτε να εκφράζεστε καθημερινά μαζί μας & μέσα από τα Social Media Speak Freely:
👍Στο Facebook:
https://www.facebook.com/speakfreely2019
👍 Στο instagram:
https://www.instagram.com/speakfreelygr/
👍 Στο email: